CE İşaretinin Kapsamı
CE işareti, ürünün Avrupa Birliği mevzuatına uygun olarak üretildiğini ve serbest dolaşıma girebileceğini gösteren bir uygunluk işaretidir. Ancak CE işareti yalnızca ilgili AB yönetmelikleri ve direktiflerine tabi ürün grupları için geçerlidir. Yapı malzemeleri için CE işareti, ürünün ilgili harmonize standartlara veya Avrupa Teknik Değerlendirmesine (ETA) uygun olarak test edildiğini ve üretim sürecinin denetlendiğini ifade eder.
CE İşareti Kimler İçin Zorunludur?
- Avrupa pazarında satılacak ürünler
- AB mevzuatı kapsamına giren ürün grupları
- İlgili standartlarda “CE zorunlu” ibaresi bulunan malzemeler
CE işareti bulunmayan ürünler, AB ülkelerinde yasal olarak satılamaz ve kamu ihalelerinde kabul edilmez. Türkiye’de de mevzuat uyumu gereği çoğu yapı malzemesi için CE işareti şarttır.
Uygunluk Beyanı Nasıl Hazırlanır?
Uygunluk beyanı, CE işaretlemesinin en önemli adımlarından biridir. Bu beyan, ürünün ilgili standartlara ve yasal düzenlemelere uygun şekilde üretildiğini üretici tarafından resmi olarak taahhüt eden dokümandır. Uygunluk beyanı hazırlanırken, ürünün teknik özellikleri, uygulanan standart(lar), test sonuçları ve üretici bilgilerinin eksiksiz olarak belirtilmesi gereklidir.
Standart ve Yönetmelik Referansı
Beyanda, ürünün hangi AB yönetmeliğine (örn. 305/2011/AB CPR) ve harmonize standarda uygun olduğu açıkça yazılmalıdır.
Performans ve Test Bilgileri
Ürün için yapılan başlıca testler, performans değerleri ve laboratuvar raporlarının referansı yer almalıdır.
Üretici ve Sorumlu Kişi Bilgisi
Firmanın adı, adresi ve beyanı imzalayan yetkili kişinin adı, görevi ve imzası dokümanda yer almalıdır.
Beyan, dijital ortamda veya basılı şekilde, denetimlerde ve müşterilere sunulmak üzere her zaman erişilebilir olmalıdır.
Performans Testlerinin İçeriği
CE işareti sürecinde, yapı malzemelerinin güvenli, dayanıklı ve işlevsel olduğunu kanıtlamak için çok çeşitli performans testleri yapılır. Bu testlerin içeriği, ürünün tabi olduğu harmonize standarda göre değişir ve ürünün kullanım amacına uygunluğunu belgelemek için akredite laboratuvarlarda gerçekleştirilir.
| Test Türü | Açıklama | Standart Referansı |
|---|---|---|
| Basınç Dayanımı | Malzemenin yük taşıma kapasitesini ölçer | EN 12390-3 |
| Yangına Tepki | Ürünün alev, duman ve ısıya dayanımını değerlendirir | EN 13501-1 |
| Su Geçirimsizlik | Suya maruz kalan ürünlerde sızdırmazlık testleri | EN 1928 |
| Kimyasal Dayanıklılık | Asit, baz veya diğer kimyasallara karşı direnç testi | Ürüne özgü EN standardı |
Tüm test sonuçları teknik dosyada ve performans beyanında açıkça belirtilmeli, testler yalnızca akredite laboratuvarlarda yapılmalıdır.
Modül Seçimi ve Sistem Türleri
CE belgelendirme sürecinde kullanılacak uygunluk değerlendirme modülü ve sistem türü, ürünün risk seviyesi, kullanım alanı ve harmonize standarttaki zorunluluklara göre belirlenir. Her modül (örneğin Sistem 1+, Sistem 2+, Sistem 3, Sistem 4) uygunluk doğrulama sürecinde farklı test ve denetim adımlarını içerir.
Sistem 1+ ve Sistem 1
Bağımsız onaylanmış kuruluş hem tip testi hem de üretim sürecinin sürekli gözetimini yapar. Yüksek riskli ürünlerde zorunludur.
Sistem 2+
Üretici tip testini kendi yapar, bağımsız kuruluş ise sadece fabrika üretim kontrolünü denetler.
Sistem 3
Tip testi akredite bir laboratuvarda yapılır, üretici kendi üretim kontrolünden sorumludur.
Sistem 4
Hem tip testi hem de üretim kontrolü tamamen üretici sorumluluğundadır; dış denetim gerektirmez.
Doğru modül ve sistem seçimi, ürününüzün belgelendirme maliyetini, sürecin karmaşıklığını ve nihai yasal uygunluğunu doğrudan etkiler.
Ürün Sınıflarına Göre CE Süreci
CE belgelendirme süreci, her ürün sınıfı için farklılık gösterir. Yapı malzemeleri, elektrikli cihazlar, tıbbi ürünler gibi gruplar kendi mevzuatları ve standartlarına tabidir. Özellikle yapı malzemelerinde, ürünün kullanım alanı (örneğin taşıyıcı yapı elemanları, yalıtım malzemeleri, kaplama ürünleri) ve maruz kalacağı riskler, sürecin kapsamını ve test gerekliliklerini belirler.
| Ürün Sınıfı | Standart / Yönetmelik | CE Sürecinin Temel Adımları |
|---|---|---|
| Yapı Malzemeleri | 305/2011/AB CPR, EN 206, EN 1504 | Harmonize standarda göre ITT, FPC, uygunluk beyanı, etiketleme |
| Elektrikli Ekipmanlar | 2014/35/EU LVD, EN 60335 | Tip testleri, risk analizi, teknik dosya, CE etiketi |
| Tıbbi Cihazlar | 2017/745/EU MDR, EN ISO 13485 | Klinik değerlendirme, risk yönetimi, bağımsız kuruluş denetimi |
| Kişisel Koruyucu Donanım | 2016/425/EU PPE, EN 388 | Performans testleri, onaylanmış kuruluş gözetimi, belge yenileme |
Ürün sınıfına göre, başvuru öncesinde ilgili standardın ve sürecin doğru belirlenmesi, hem zaman kaybını hem de olası yasal sorunları önler.
Etiketleme ve Ürün Takibi
CE belgesi aldıktan sonra, ürünlerin üzerinde uygunluk işaretinin (CE) mevzuata uygun şekilde bulunması zorunludur. Etiketleme, yalnızca bir sembol kullanmaktan ibaret değildir; ürünün tip kodu, standart numarası, üretici adı, performans değerleri ve izlenebilirlik bilgileri de etikette yer almalıdır. Ayrıca ürünün sevkiyat, depolama ve nihai kullanımına kadar olan tüm süreçte izlenebilir olması gerekir.
CE İşareti ve Standart Bilgisi
CE logosu ile birlikte ilgili harmonize standart kodu etikette yer almalı; yanlış veya eksik kullanım cezai sorumluluk doğurur.
Parti/Seri Numarası
Ürünün üretimden sevkiyata ve satış sonrası desteğe kadar tüm süreçte izlenebilirliğini sağlayan benzersiz kod bulunmalıdır.
Dijital Takip ve Doğrulama
QR kod veya online platform ile performans beyanı ve teknik dosyaya erişim sağlayacak dijital bağlantılar etikette yer alabilir.
Doğru etiketleme ve ürün takibi, hem yasal uyum hem de müşteri güveni açısından büyük önem taşır. Denetimlerde eksik veya hatalı etiket, ürünün piyasadan toplatılmasına yol açabilir.
CE ve G İşaretinin Birlikte Kullanımı
CE ve G işareti, ürünün hangi mevzuata tabi olduğuna göre kullanılır. Her iki işaret aynı anda bir üründe bulunmaz; çünkü kapsamları farklıdır. CE işareti, Avrupa Birliği mevzuatına ve harmonize standartlara tabi ürünlerde zorunludur. Eğer bir ürün CE kapsamı dışındaysa, Türkiye’de ulusal uygunluk göstergesi olarak G işareti kullanılır. Ürünün hem CE hem de G işareti taşıması, yanlış ve mevzuata aykırı bir uygulamadır.
Doğru Kullanım Kriterleri
- CE kapsamındaysa sadece CE işareti kullanılmalı
- Kapsam dışı ise yalnızca G işareti uygulanmalı
- Aynı üründe iki işaret birlikte bulunamaz
- Etiket, teknik dosya ve belgeler buna göre düzenlenmeli
Denetimlerde bu konuda yapılan hatalar, hem ürünün piyasadan çekilmesine hem de idari yaptırıma sebep olur.
Türkak Onaylı Kuruluşların Listesi
CE işareti sürecinde ürünün performans testleri, fabrika üretim kontrolü ve uygunluk değerlendirme adımları yalnızca Türkak akreditasyonuna sahip onaylanmış kuruluşlar tarafından yapılabilir. Türkak, Türkiye’de akreditasyon ve uygunluk değerlendirme konusunda yetkili resmi kurumdur. Yapı malzemeleri, makine, tıbbi cihaz, elektrikli ekipman gibi ürün grupları için onlarca akredite kuruluş bulunmaktadır.
Belgelendirme Kuruluşları
Türkiye GeneliTS EN ISO/IEC 17065’e göre çalışan, uygunluk değerlendirme ve CE belgelendirme yetkisi olan akredite kuruluşlar.
Test Laboratuvarları
Performans TestiAkredite laboratuvarlar, ürünün teknik parametrelerini, dayanıklılığını ve güvenliğini tarafsız biçimde test eder.
Piyasa Gözetim Kurumları
DenetimBakanlık ve bağlı kurumlar, CE işaretli ürünlerin piyasadaki uygunluğunu gözetir ve denetler.
Güncel Listeye Ulaşım
Türkak’ın resmi web sitesinde “onaylanmış kuruluşlar” listesi ürün grubu, il ve hizmet türüne göre filtrelenebilir. Başvuru öncesinde mutlaka güncel listeye göz atınız.
Sadece akredite ve yetkili kuruluşlarla çalışmak, sürecin geçerliliği ve AB pazarı için zorunlu bir kriterdir.
Avrupa Pazarında Kabul Kriterleri
Avrupa Birliği pazarına yapı malzemesi veya diğer CE kapsamındaki bir ürün sunulabilmesi için CE işareti başlıca şarttır. Ancak yalnızca işaret koymak yetmez; performans beyanı, teknik dosya, etiketleme, ürün güvenliği ve izlenebilirlik gibi birçok kriterin de eksiksiz karşılanması gerekir. AB ülkelerinde, CE işaretli ürünlerde denetimler çok sıkıdır ve belgelerde en küçük bir hata ciddi yaptırımlara neden olur.
Uygunluk Beyanı ve Teknik Dosya
Tüm belgeler eksiksiz, şeffaf ve güncel olmalı; talep halinde denetim otoritelerine derhal sunulabilmelidir.
Test Raporları ve Laboratuvar Onayı
Yalnızca akredite laboratuvarda yapılmış performans testleri ve onaylı raporlar kabul görür.
Etiket ve Takip Sistemi
Her ürün, benzersiz kod veya QR etiketiyle kolayca doğrulanabilir olmalı, geriye dönük tüm bilgiler izlenebilmelidir.
Avrupa pazarında rekabet edebilmek için, yalnızca CE etiketi değil, tüm belge ve test süreçlerinin eksiksiz yürütülmesi şarttır.
CE İşareti Olmayan Ürünlerin Riskleri
CE işareti olmayan bir ürün, Avrupa pazarında ve Türkiye’de ciddi yasal, ticari ve itibar riskleriyle karşı karşıya kalır. Bu tür ürünler, gümrükte el konulabilir, piyasadan toplatılabilir ve ilgili firmalara ağır idari para cezaları uygulanabilir. Ayrıca, projelerde kullanımı reddedilen veya sonradan uygunsuzluğu tespit edilen ürünler, yüklenici ve üreticiye yüklü tazminat davaları açılmasına yol açabilir.
- Piyasaya Giriş Engeli: AB ülkelerine ve Türkiye’ye girişi engellenir.
- Proje Onayı Reddi: Büyük ölçekli projelerde ve kamu ihalelerinde kesinlikle kabul edilmez.
- Yasal ve Finansal Yaptırım: Ciddi idari cezalar, toplatma ve tazminat davalarıyla karşılaşılır.
- İtibar Kaybı: Müşteri ve iş ortakları gözünde marka güveni ciddi şekilde sarsılır.
Sonuç olarak, CE işareti olmayan ürünlerle Avrupa pazarında ve Türkiye’de ticaret yapmak, sadece yasal olarak değil, kurumsal sürdürülebilirlik ve pazar başarısı açısından da ciddi bir risktir.
